Dobry użytek z pieniądza

XXV niedziela zwykła

Rozdział 15. Ewangelii Łukaszowej objawił nam ogrom Bożego miłosierdzia. Natomiast rozdział 16. tejże Ewangelii zawiera przypowieści, które pouczają o właściwym korzystaniu z posiadanych dóbr materialnych i stanowią jednocześnie ostrzeżenie przed zbytnią ufnością w Boże miłosierdzie. Dzisiejsza przypowieść ukazuje obraz nieuczciwego rządcy, którego pan pochwalił za jego przebiegłość i znalezienie wyjścia z trudnej sytuacji (Łk 16, 1-8). Po jej opowiedzeniu Jezus wzywa słuchaczy (m.in. chciwych na grosz faryzeuszy) do właściwego korzystania z pieniędzy (Łk 16, 9-13).

Ażeby lepiej zrozumieć na czym polegała roztropność nieuczciwego rządcy, zacytuję przypis z BJ dotyczący 16, 8: roztropnie postąpił:

„Według zwyczaju, tolerowanego wówczas w Palestynie, rządca miał prawo udzielać pożyczek z dóbr swego pana, a ponieważ nie był opłacany, rekompensował to sobie, zawyżając na pokwitowaniu ich wysokość, aby w chwili zwrotu nadwyżka stanowiła jego zysk. W tej przypowieści rządca udzielił faktycznie pożyczki tylko w wysokości pięćdziesięciu baryłek oliwy i osiemdziesięciu korców pszenicy. Zmieniając zapis pozbawił się tylko zysku, zresztą lichwiarskiego, którego osiągnięcie przewidywał. Nieuczciwość rządcy (w.8) nie polega na obniżaniu wysokości pożyczki, lecz na jego rezygnacji ze swego bezpośredniego zysku. Pan uznaje ten zabieg i pochwala go, nieuczciwość zaś odnosi się do uprzedniego trwonienia majątku przez rządcę, co było przyczyną zwolnienia go z funkcji (w.1)”. Zwróćmy teraz uwagę na wnioski, jakie Jezus wyprowadza z tej przypowieści. Najpierw zachęca swoich uczniów i wszystkich słuchających, aby starali się posiąść taką samą roztropność, pomysłowość i przebiegłość w sprawach duchowych, jaką ludzie okazują w sprawach materialnych. Następnie poleca wykorzystać w sposób rozsądny i należyty „niegodziwą mamonę”. Dobra materialne, pieniądze, są nazwane przez Chrystusa „niegodziwą mamoną”, ponieważ rosną zazwyczaj z krzywdą innych lub też dlatego, że bogactwo prowadzi często do krzywdy drugich, a ponadto pieniądz często znieczula serce człowieka, czyniąc go obojętnym na potrzeby biednych.

„Uczeń Jezusa powinien zużyć dobra materialne do dobrych celów. Rozdać je ubogim i w ten sposób pozyskać sobie w nich przyjaciół i obrońców w życiu przyszłym, w którym dobra materialne tracą całkowicie wartość. Wtedy przyjaciółmi i obrońcami będą właśnie ubodzy, wsparci jałmużnami tutaj na ziemi, lub też Jezus, w imię którego uczniowie rozdawali jałmużnę. Porównanie wygląda następująco:

Jak zarządca z przypowieści zabezpieczył sobie przyszłość, tak też uczniowie mają zabezpieczyć sobie przyszłość. Jak zarządca pozyskał sobie przyjaciół, tak uczniowie pozyskują sobie przyjaciół w osobach ubogich. To wyjaśnienie zakłada, że ubodzy zgodnie z duchem i zasadą Ewangelii Łukasza będą zbawieni. Umiejętność należytego wykorzystania dóbr materialnych daje gwarancję, że uczniowie potrafią gospodarować dobrami nadprzyrodzonymi. Trzy wyrażenia: „niegodziwa mamona”, „najmniejsze”, „cudze”, oznaczają dobra materialne, a „wielkie” – dobra prawdziwe, „to co wasze” – dobra duchowe” (BP, fragment przypisu do 16, 1-13).

Jezus jasno i dobitnie naucza, że kto jest jego uczniem, nie może służyć Bogu mając jednocześnie za bożka mamonę. Z miłości do Boga za „niegodziwą mamonę” trzeba nabyć sobie dobra niebieskie. W innym miejscu Ewangelii Chrystus mówi do swoich uczniów: „Sprzedajcie co posiadacie i dajcie jałmużnę. Sprawcie sobie trzosy, które się nie zużywają – skarb, który nie traci na wartości w niebie, gdzie złodziej się nie dostaje, ani mól nie niszczy. Bo gdzie jest wasz skarb, tam będzie i serce wasze” (Łk 12, 33-34).

Oto najlepszy użytek z pieniądza!

Marek Stankiewicz