Przewodnik po Biblii – część CCCLXXX
1 i 2 List do Tymoteusza (c.d.)
Listy
Paweł mógł pisać do Tymoteusza i do Tytusa pod koniec życia. Pisząc 1 List do Tymoteusza i List do Tytusa, Paweł byłby na wolności i zakończył misję w Grecji i na obszarze dzisiejszej Turcji. Nie zgadza się to z danymi z Dziejów Apostolskich; można więc przyjąć, że Paweł został zwolniony z więzienia, o którym wspominają Dz 28, kontynuował przez jakiś czas nauczanie i został znowu aresztowany i zabrany do Rzymu na proces. 2 List do Tymoteusza mówi o więzieniu, gdzie apostoł oczekiwał na wyrok śmierci. W „listach pasterskich” – jak ogólnie nazywa się omawiane listy – Paweł udziela Tymoteuszowi i Tytusowi wskazówek co do rozwiązywania problemów, jakie napotkali odwiedzając powierzone ich pieczy Kościoły. Paweł wylicza cechy, jakie powinni mieć przełożeni Kościoła. Udziela rad co do osobistej postawy; w obliczu błędnych i bałamutnych doktryn zaleca skupienie uwagi na rzeczach najistotniejszych i ostrzega przed oszustami. Najlepszym sposobem zwalczania fałszywych idei jest nauczanie prawdy.
Wczesny Kościół nie miał wątpliwości, że listy te były rzeczywiście napisane przez Pawła do dwóch wymienionych adresatów. Współcześni egzegeci podważają to przekonanie z kilku powodów: ich język i treść różnią się od języka i treści innych listów Pawła, dotyczą stanu wspólnot chrześcijańskich z końca I w. i herezji z tej epoki. Są przypuszczenia, że jest to dzieło późniejszego autora, który włączył do swoich pism autentyczne materiały Pawłowe. Takie rozwiązanie jest dziś przyjmowane częściej. Oznaczałoby ono, że uczniowie i następcy Pawła użyli formy listu dla przypomnienia nauk Pawła.
Z drugiej strony wiemy, że Paweł często korzystał z usług sekretarza, i gdyby założyć, że dał mu większą swobodę, wówczas argument oparty na różnicach językowych straciłby wiele na wartości (nawet przy analizie komputerowej!) Jeżeli chodzi o treść, to Paweł mówi Tymoteuszowi i Tytusowi o sprawach niewątpliwie im już znanych po to, żeby zawarte tam instrukcje zostały odczytane Kościołom powierzonym ich opiece.
(„Przewodnik po Biblii”, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1997 r.)