Przewodnik po Biblii - część CCCXV

Ewangelia Jana w widoczny sposób różni się od trzech pozostałych. Została napisana jako ostatnia – prawdopodobnie około 90 r. – i wydaje się, że zakłada, iż czytelnicy znają już fakty dotyczące życia Jezusa. Jan uzupełnia inne relacje (głównie z wizyt Jezusa w Jerozolimie) i skupia się na interpretacji i wydobyciu znaczenia tego, co się wydarzyło. Spośród wielu cudów Jezusa wybiera pewne „znaki”, które najwyraźniej objawiają, kim On był. Wszystko, co pisze, podporządkowane jest jednemu celowi, mianowicie doprowadzeniu swoich czytelników do wiary (20, 30-31). Przekazuje on przede wszystkim słowa Jezusa – zwłaszcza o sobie samym – w stylu bardzo różnym od stylu Mateusza, autora innej Ewangelii bogatej w wypowiedzi Jezusa. U Jana nie ma przypowieści. Większość epizodów dzieje się w Jerozolimie i wokół niej z okazji różnych świąt. Być może Jezus przyjął inną metodę nauczania w centrum politycznym i teologicznym narodu. Przewodnim tematem Ewangelii Jana jest Jezus jako Mesjasz i Syn Boży.

Autor

Autor, (który jak Paweł, mógł korzystać z usług sekretarza) mówi o sobie po prostu jako o „uczniu, którego Jezus miłował” (21, 20-24). Jest jednym z Dwunastu i jednym z najbliższych Jezusowi i Piotrowi. Te fakty, jak również to, że w tej Ewangelii nie wspomina się apostoła Jana, a Jan Chrzciciel przedstawiany jest po prostu jako Jan, sprawiają, że prawdopodobne jest, że autorem jest sam Jan, syn Zebedeusza, brat Jakuba i wspólnik  Piotra i Andrzeja w pracy. Wczesny Kościół wiedział, że autor miał na imię Jan, a od końca II w. znamy tradycję, że należał do Dwunastu i że sędziwy apostoł napisał czy podyktował tę „duchową” Ewangelię w Efezie (w dzisiejszej Turcji). Jan Apostoł mógł być kuzynem Jezusa (jego matka Salome byłaby siostrą Maryi: Mt 27, 56; Mk 15, 40; J 19, 25). Łowienie ryb w Kafarnaum musiało być dochodowym zajęciem, skoro rodzina Jana miała służbę i dom w Jerozolimie. Jeżeli „innym uczniem” z 18, 15-16 jest Jan, to być może jego osobista znajomość z arcykapłanem wynikała z przynależności do wyższego stanu (J 18, 15-16). Ponadto Jan może być nie nazwanym uczniem Jana Chrzciciela, wspomnianym w J 1, 35-40. Jezus powierzył swoją matkę opiece Jana, kiedy oboje stali pod krzyżem. Niewielu miało możność poznania Jezusa tak blisko jak Jan. Potem był jednym z pierwszych świadków pustego grobu i obok Piotra został wyróżniony przez Jezusa zmartwychwstałego.

(„Przewodnik po Biblii”, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1997 r.)