Przewodnik po Biblii – część CCCLXXXIX

Kto jest autorem listu?

Pochodzenie tego listu jest okryte mgłą tajemnicy. Najstarsze rękopisy są anonimowe. Nie zawiera on zwyczajnych wstępnych pozdrowień rozpoczynających zwykle listy z I w. Właściwie jest to bardziej traktat niż list. Nawet w pierwszych wiekach naszej ery nie było pewności co do autorstwa tego listu, chociaż wielu przypisywało go Pawłowi. Dzisiaj uważa się to za nieprawdopodobne, ponieważ ani stylem, ani myślą List do Hebrajczyków nie przypomina listów Pawłowych. Stwierdzenie tego faktu nie przybliża nas jednak do rozwiązania zagadki. Z listu wiemy, że autor znał Tymoteusza (13, 23), że pisze piękną, „wygładzoną” greką, że jest zdolnym nauczycielem, że gruntownie zna Stary Testament i że cytuje jego grecką wersję, Septuagintę – wszystko to wskazuje na Żyda mówiącego po grecku (hellenistę), który zwraca się do greckojęzycznych Żydów, a jednocześnie chrześcijanina, który przemyślał związek swojej wiary z judaizmem.

Do kogo był wysłany?

Tytuł do „Hebrajczyków” jest bardzo stary, ale może nie być oryginalny. Z treści listu, który mówi o kapłanach i zawiera wiele cytatów ze Starego Testamentu, wynika, że został napisany dla grupy judeochrześcijan. Musieli oni reprezentować pewien poziom intelektualny i musieli być nawróceni już od dłuższego czasu (2, 3-13, 7). Przeszli też przez okres prześladowań i byli już dojrzałymi chrześcijanami, którzy mogli uczyć innych (5, 11-6, 2), ale zamiast tego zamknęli się w sobie. Wydaje się, że nawet myśleli o powrocie do judaizmu. Trzeba im było przypomnieć, że to, co mają w Chrystusie, jest znacznie lepsze.

Kiedy został napisany?

Najprawdopodobniej w późnych latach sześćdziesiątych. Gdyby Jerozolima i świątynia już znalazły się w ręku Rzymian, autor musiałby o tym wspomnieć, kiedy mówił o kapłanach i ofiarach. Prawie pewna jest zatem data przed 70 r. Jeżeli list był skierowany do chrześcijan w Rzymie i nawiązuje do prześladowań ze strony Nerona, to został napisany między 64 a 70 r.

Jaka jest jego treść?

List skierowany jest do grupy judeochrześcijan wahających się miedzy chrześcijaństwem a judaizmem. W pewnym sensie jest odpowiednikiem Listu do Rzymian i wyjaśnia Żydom związek Chrystusa ze wszystkim, co wydarzyło się dotychczas w religijnej historii Izraela. Autor porównuje więc i przedstawia z jednej strony osobę Jezusa i Jego dzieło, z drugiej zaś kapłaństwo i system ofiar Starego Testamentu. Jezus jest nie tylko nieporównanie większy i doskonalszy, ale jest ostatecznym spełnieniem wszystkiego, co Stary Testament zapowiadał; jest doskonałym kapłanem, który składa ofiarę; jest Tym, który ostatecznie usunął barierę grzechu i otworzył ludziom drogę do Boga w sposób, który był niedostępny dla systemu ofiar starotestamentowych. Tamto było kopią, Jezus jest oryginałem. Tamto było cieniem, Jezus jest rzeczywistością, na którą ludzie czekali od początku. Jeżeli odwrócimy się od Niego – i zwrócimy się do namiastki – stracimy wszystko.

(„Przewodnik po Biblii”, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1997 r.)