2020.07.28. – Pocztówka z wakacji – katedra bydgoska

Katedra św. św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy to kościół katolicki zbudowany w XV w. w stylu gotyckim. Dziś to także sanktuarium Matki Bożej Pięknej Miłości. To najwartościowszy zabytek staropolskiej architektury Bydgoszczy, doskonale wpisujący się w nadrzeczny klimat miasta. Zawiera dwa czczone i koronowane wizerunki maryjne: obraz Matki Bożej Pięknej Miłości (1476) w ołtarzu głównym oraz obraz Matki Bożej Szkaplerznej (1700) w ołtarzu nawy północnej.

Historia kościoła jest tak bogata, że ograniczę się tylko do podania najistotniejszych faktów:

1466-1502 r. – budowa bydgoskiej fary;

I ćw. XVI w. – Stanisław Kościelecki funduje obraz Matki Bożej z Różą, zwanej MB Bydgoską;

1515 r. – przybudowanie do fary kaplicy pw. św. Anny ufundowanej przez ród Orłowitów;

1605 r. - Stefan Bogurski wystawia kaplicę pw. św. Szczepana;

1612 r. – budowa kaplicy pw. św. Jana Ewangelisty sfinansowanej przez ród Rychłowskich;

1617 r. – budowa kaplicy pw. św. św. Fabiana i Sebastiana ufundowanej przez zamożnych mieszczan Łochowskich;

1806-1813 r. – wojska francuskie i rosyjskie używały kościoła jako magazynu;

1831 r. – wznowienie sprawowania kultu Bożego (w połowie XIX w. był on jedynym czynnym kościołem katolickim w mieście);

1922-1925 r. – proboszcz ks. Tadeusz Malczewski przeprowadza remont świątyni;

1945-1949 r. – odbudowa kościoła z inicjatywy proboszcza ks. Franciszka Hanelta i konserwacja obrazu przez artystę malarza prof. Leonarda Torwita z Torunia;

26.05.1966 r. – koronacja wizerunku MB przez kard. Stefana Wyszyńskiego przy współudziale ówczesnego metropolity krakowskiego kard. Karola Wojtyły;

1982 r. – decyzją biskupa gnieźnieńskiego ks. Prymasa Józefa Glempa bydgoska fara jest kościołem, w którym rezyduje Wikariusz Biskupi dla Miasta Bydgoszczy;

30.05.1999 r. – podniesienie bydgoskiej fary – kolegiaty do godności konkatedry archidiecezji gnieźnieńskiej;

Wielkanoc 2003 r. – ks. abp Henryk Muszyński poświęcił Drzwi Jubileuszowe;

25.03.2004 r. – powstanie diecezji bydgoskiej;

14.06.2006 r. – instalacja Kapituły Katedralnej Bydgoskiej – prepozytem został ks. prał. Zbigniew Maruszewski;

Kościół posiada w części wyposażenie własne (ocalałe mimo niszczeń i grabieży), a częściowo pochodzące z nieistniejących już bydgoskich kościołów, zwłaszcza kościoła karmelitów i bernardynów, po kasacji konwentów zakonnych przez władze pruskie.

W kruchcie kościelnej oraz we wnętrzu znajduje się kilkanaście tablic pamiątkowych oraz płyt nagrobnych, częściowo z okresu przedrozbiorowego. Także na zewnątrz kościoła umieszczone są tablice pamiątkowe (na ścianach) oraz kamienie memorialne.

Na końcówce rynny dachowej znajduje się ponadto blaszany orzeł polski, umieszczony 1919 r. przez mistrza dekarskiego Ludwika Sosnowskiego. Zbiegiem okoliczności przetrwał on ostatni rok panowania pruskiego i hitlerowską okupację.

Wypada jeszcze wspomnieć o organach. Zostały zbudowane przez firmę Paula Voelknera około 1907 r. Instrument o trakturze pneumatycznej posiada 28 głosów, 2 manuały i pedał. Nie jest pewne, czy od początku znajdowały się w katedrze. Lech Łbik w przewodniku po Bydgoszczy podaje, że organy farne przeniesiono z rozebranego w 1940 r. kościoła pojezuickiego. Prawdopodobnie zostały przebudowane w latach II wojny światowej przez firmę Josepha Goebla z Gdańska. Gruntowny remont organów przeprowadzono w 1965 r., w latach 80. XX w. oraz w 2018 r.