Sakrament Bierzmowania

I. WPROWADZENIE

1. Bierzmowanie wraz z chrztem i Eucharystią należy do „sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego”, którego jedność powinna być zachowywana. Przyjęcie tego sakramentu jest konieczne jako dopełnienie łaski chrztu (por. KKK 1285. Przez sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego wierni w coraz większym stopniu osiągają skarby życia Bożego i postępują w doskonałej miłości (por. KKK 1302).

2. Sakrament bierzmowania nie może ograniczać się do samej celebracji. W przeciwnym razie jego przyjęcie prowadzić będzie do zwykłego rytualizmu lub formalizmu, co w konsekwencji osłabi jego znaczenie dla życia chrześcijanina. Zgodnie z założeniami Soboru Watykańskiego II przyjęcie sakramentu bierzmowania powinno poprzedzać odpowiednie przygotowanie. Jest ono konieczne dla osiągnięcia owocnych skutków sakramentu (por. KDK 11; KKK 1289).

3. Przygotowanie do sakramentu bierzmowania powinno mieć na celu doprowadzenie kandydata do spotkania z Chrystusem, a nawet do głębokiej z Nim zażyłości (por. CT 7), a także do otwarcia się na działanie Ducha Świętego, by mógł on lepiej podjąć apostolską odpowiedzialność życia chrześcijańskiego oraz odważnie wyznawać swoją wiarę (por. KKK 1285). Powinno także obudzić zmysł przynależności do Kościoła powszechnego i wspólnoty parafialnej. Czas przygotowania należy zorganizować, by kandydaci mieli szczególną okazję do bliższego przyjrzenia się parafialnej wspólnocie i włączenia się w jej życie. Parafialna wspólnota natomiast winna nieustannie wspierać swoją modlitwą osoby przygotowujące się do przyjęcia tego sakramentu.

4. Kandydat do bierzmowania poprzez udział w katechezie ma głębiej poznać prawdy wiary objawionej. Powinien uczestniczyć w kulcie chrześcijańskim (niedzielna Msza św., przystępowanie do sakramentów pokuty i Eucharystii) i prowadzić życie zgodne z zasadami wiary. Te elementy należy uwzględnić w przygotowaniu do bierzmowania, a następnie w przyzwoleniu kandydatowi na przyjęcie tego sakramentu.
Uprzywilejowanym miejscem katechezy jest parafia. Spotkania formacyjne prowadzone w parafii mają być dopełnieniem katechezy szkolnej, zwłaszcza w funkcji wtajemniczenia i wychowania. Udział w nauczaniu religii w szkole nie może zastąpić parafialnego przygotowania do sakramentu. Działania katechetyczne w parafii winny uwzględniać fakt, że środowiskiem formacji jest parafia zamieszkania kandydata, a nie parafia, na terenie której znajduje się szkoła. Miejscem formacji jest budynek kościelny lub parafialny. Osobami odpowiedzialnymi za katechezę są księża oraz katecheci i animatorzy wywodzący się z ruchów i stowarzyszeń kościelnych. Na czele zespołu przygotowującego stoi proboszcz parafii. To on ostatecznie będzie decydował o gotowości kandydata do przyjęcia sakramentu bierzmowania. Przed rozpoczęciem przygotowania do sakramentu bierzmowania w parafii, proboszcz określa zakres i stopień obowiązków poszczególnych osób zaangażowanych w formację młodzieży.

5. Spotkania powinny przybierać formę:

a)   pracy w grupach,
b)   spotkań wspólnych dla wszystkich kandydatów,
c)   celebracji w kościele parafialnym.

II. ETAPY PRZYGOTOWANIA

6. Przygotowanie do bierzmowania składa się z trzech etapów: dalszego, bliższego i bezpośredniego. Dokonuje się ono przede wszystkim przez katechizację młodzieży. Najdłuższym etapem jest przygotowanie dalsze, bowiem trwa przez cały okres szkoły podstawowej i gimnazjalnej. Obejmuje formację religijno-moralną w rodzinach oraz przygotowanie w szkole. Przygotowanie bliższe obejmuje specjalne spotkania formacyjne w trzyletnim okresie przygotowania do sakramentu bierzmowania w parafii. W trzecim roku rozpoczyna się przygotowanie bezpośrednie. Całość przygotowania ma na celu przekazanie treści doktrynalnych właściwych dla tego sakramentu oraz formację duchową kandydatów zgodnie z wytycznymi Soboru Watykańskiego II (por. KL 71).

7. Program obejmujący przygotowanie dalsze został zawarty w Podstawie programowej katechezy oraz Programie nauczania religii, a także Dyrektorium ogólnym o katechizacji i Dyrektorium katechetycznym Kościoła katolickiego w Polsce. Kandydaci poprzez rozwijanie wiary, formację moralną, wychowanie liturgiczne, wychowanie do życia wspólnotowego, nauczanie modlitwy oraz wprowadzenie do misji mają przygotować się do podjęcia odpowiedzialności za wspólnotę Kościoła.

8. Przygotowanie bliższe rozpoczyna się w pierwszym semestrze pierwszej klasy gimnazjalnej i trwa trzy lata. Ten etap odbywa się równocześnie na dwóch płaszczyznach: szkolnej i parafialnej. W szkole prowadzone jest systemowe nauczanie religii, natomiast w parafii równolegle rozpoczyna się cykl katechez sakramentalnych.

a)  Zajęcia kandydatów w pierwszym i drugim roku przygotowania odbywają się raz w miesiącu. Mają one charakter formacyjny. Ich celem jest pogłębienie zrozumienia sakramentu chrztu i doprowadzenie do decyzji przyjęcia konsekwencji religijnych z niego wynikających.

b)  W drugim roku przygotowania poleca się zwrócić uwagę na związek ochrzczonego z Jezusem Chrystusem, który wyzwala człowieka z niewoli grzechu i daje mu udział w swoim życiu. Na tym etapie należy skupić się na znaczeniu i przyjmowaniu sakramentów pokuty i pojednania oraz udziału w Eucharystii.

c)  Trzeci etap przygotowania sakramentalnego jest przygotowaniem bezpośrednim i kończy się udzieleniem sakramentu bierzmowania pod koniec trzeciej klasy szkoły gimnazjalnej. Za pośrednictwem proboszcza kandydaci do bierzmowania składają na piśmie podania do biskupa diecezjalnego z własną motywacją i prośbą o udzielenie sakramentu bierzmowania.

9. Bezpośrednie przygotowanie do sakramentu bierzmowania powinno stanowić pełne wiary i tęsknoty oczekiwanie na dar Ducha Świętego. Ma ono duże znaczenie dla właściwego i owocnego przeżycia dnia przyjęcia sakramentu bierzmowania jako momentu Zesłania Ducha Świętego i pełnego włączenia do Kościoła. Stanowi ono ostatni etap i kończy trzyletnią pracę formacyjną. Bezpośrednio przed przyjęciem bierzmowania młodzież uczestniczy w nowennie do Ducha Świętego oraz korzysta  wraz z rodzicami i świadkami z sakramentu pojednania i pokuty.

III. WSKAZANIA DOTYCZĄCE WYBORU IMIENIA
     ORAZ ŚWIADKA SAKRAMENTU BIERZMOWANIA

10. Podczas udzielania bierzmowania obecny jest świadek. To on towarzyszy przyjmującemu sakrament podczas przygotowania, obrzędu, a następnie pomaga mu w wiernym wypełnianiu przyrzeczeń złożonych na chrzcie, zgodnie z natchnieniami Ducha Świętego, którego otrzymał. Sugeruje się, aby - gdy jest to możliwe - świadkiem bierzmowania był chrzestny. W ten sposób jaśniej zaznacza się związek między chrztem a bierzmowaniem, a obowiązki chrzestnego mogą być spełnione w sposób bardziej skuteczny. Zaleca się, by dla chłopców świadkami bierzmowania byli ojcowie chrzestni, a dla dziewcząt matki chrzestne. Duszpasterze są zobowiązani do troski o to, aby wskazany świadek był duchowo przygotowany do tej funkcji oraz obdarzony odpowiednimi przymiotami, co oznacza, że powinien być wystarczająco dojrzały do spełnienia tego obowiązku.

Kodeks prawa kanonicznego (kan. 874, 892, 893), przez analogię do kandydatów na chrzestnych, wylicza tych, którzy mogą być dopuszczeni do pełnienia funkcji świadka bierzmowania. Są to: wyznaczeni przez przyjmującego bierzmowanie, jego rodziców lub tego, kto ich zastępuje, a gdy tych nie ma – przez proboszcza lub szafarza bierzmowania; posiadający do tego kwalifikacje oraz intencję pełnienia tego zadania; ci, którzy ukończyli szesnasty rok życia, chyba że biskup diecezjalny określił inny wiek albo proboszcz lub szafarz jest zdania, że słuszna przyczyna zaleca dopuszczenie wyjątku; katolicy bierzmowani, po przyjęciu sakramentu Eucharystii; ci, którzy prowadzą życie zgodne z wiarą i odpowiadające funkcji, jaką mają pełnić; wolni od jakiejkolwiek kary kanoicznej zgodnie z prawem wymierzonej lub deklarowanej.

11. Kandydat do bierzmowania powinien wybrać imię świętego, który będzie dla niego wzorem dojrzałego życia chrześcijańskiego. Kryterium wyboru imienia nie powinno być związane z atrakcyjnością imienia, ale pięknem życia tego, którego wybiera się za patrona. Przystępujący do sakramentu bierzmowania przyjmując wybrane imię, powinni zapoznać się z życiorysem danego patrona, uświadamiając sobie przymioty, które chcieliby naśladować w swoim życiu.