III Niedziela zwykła (Łk 1, 4; 4, 14-21)

Ewangelię w redakcji św. Łukasza, podobnie jak J, otwiera prolog, który zaświadcza o prawdziwości nauki objawionej światu przez Jezusa Chrystusa. Św. Łukasz powołuje się na świadectwo naocznych świadków i sług Słowa! W dalszej swej części ta perykopa ewangeliczna ukazuje Jezusa posłanego przez Ojca w mocy Ducha Świętego, który zaświadcza, że w Nim wypełniają się proroctwa Starego Testamentu.

1, 1-4. Bardzo krótki prolog przedstawia doskonałym językiem literackim intencję, którą miał św. Łukasz w tworzeniu swego dzieła: chciał spisać historię życia Chrystusa po kolei, na podstawie źródeł (w. 3), zaczynając  od samego początku i wyjaśniając zbawcze znaczenie zdarzeń, które się „dokonały” (w. 1). Jest to więc historia, która odkrywa w opisywanych wydarzeniach spełnienie Bożych obietnic. „Ewangelie […] nie chcą uchodzić za wyczerpującą biografię Jezusa, odpowiadającą normom współczesnych nauk historycznych. Mimo to wyłaniające się z nich oblicze Nazarejczyka ma solidny fundament historyczny, ponieważ tworząc go, ewangeliści starali się gromadzić wiarygodne świadectwa (por. Łk 1, 3) i opierać się na dokumentach, które poddane zostały wnikliwemu rozeznaniu Kościoła” (św. Jan Paweł II, Novo millennio  ineunte 18).

4, 14-15. Krótkie streszczenie działalności Jezusa poprzedzające deklarację w synagodze w Nazarecie. W centrum przesłania znajduje się nie tyle nauczanie o królestwie Bożym, jak u innych synoptyków, ile osoba samego Jezusa. W kilku słowach podsumowania wspomina się Ducha Świętego, który aktywnie uczestniczył w narodzenie  Jezusa i wydarzeniach Jego dzieciństwa, a teraz kieruje Jego działaniem […].

4, 16-21. W tym epizodzie uwidacznia się schemat kultu synagogalnego w czasach Jezusa. W szabat, dla Żydów dzień odpoczynku i modlitwy (Wj 20, 8-11), zbierano się aby zgłębiać Pismo Święte. Spotkanie rozpoczynało się od wspólnego odmówienia Szema (modlitwy, która jest wezwaniem do miłowania Boga całym sercem – zob. Pwt 6, 4-9) i osiemnastu błogosławieństw. Później odczytywano  fragment Pięcioksięgu oraz drugi z Proroków. Przewodniczący zgromadzenia zachęcał kogoś z obecnych do zabrania głosu (por. Dz 13, 15). Czasami ktoś z własnej woli wstawał, aby spełnić to zadanie. Tak też musiało być przy tej okazji. Jezus szuka sposobności  do nauczania ludu (w. 16), tak samo jak później apostołowie (por. Dz 13, 5. 15. 42. 44; 14, 1 itd.). Spotkanie kończyło się błogosławieństwem kapłańskim (por. Lb 6, 22 nn), odmawianym przez przewodniczącego lub kapłana, jeżeli był on obecny, na które wszyscy odpowiadali „amen”.

Jezus czyta fragment  Iz 61, 1-2, zawierający zapowiedź proroka o nadejściu Pana, który wyzwoli lud od utrapień. W tym fragmencie są więc nowiny - o zbawieniu, którego dokona Bóg wobec swojego ludu, oraz o człowieku wybranym (namaszczonym) przez Pana, który ma tego zbawienia dokonać.

Jezus naucza, że obydwie zapowiedzi spełnią się w Nim, ponieważ „poprzez te czyny i słowa Chrystus uobecnia Ojca wśród ludzi” (św. Jan Paweł II, Dives in misericordia 3). Z drugiej strony, mówiąc, że proroctwo wypełnia się w Nim (w. 21), Jezus naucza, że orędzie o zbawieniu to On sam. „Skoro Chrystus jest Dobra Nowiną, zachodzi w Nim tożsamość pomiędzy posłaniem i posłanym, pomiędzy tym, co mówi, co czyni i kim jest” (św. Jan Paweł II, Redemptoris missio 13).

„Ponieważ Mnie namaścił” (w. 18). „Chrystus został namaszczony nie ziemskim olejem i nie przez człowieka, lecz Ojciec, który Go ustanowił Zbawicielem całego świata, namaścił Go Duchem Świętym” (św. Cyryl Jerozolimski, Katechezy 21, 1).

„Rok łaski Pana” (w. 19). Odnosi się to do żydowskiego roku jubileuszowego, wyznaczonego przez Prawo (por. Kpł 25, 8 nn.) co pięćdziesiąt lat, i ma symbolizować epokę odkupienia i wolności, którą miał zapoczątkować Mesjasz. Epoka zainaugurowana przez Chrystusa, czas Nowego Prawa, jest „rokiem łaski”, czasem miłosierdzia i odkupienia, które zostaną osiągnięte całkowicie w życiu wiecznym. Podobnie instytucja Roku Świętego w Kościele zapowiada i przypomina odkupienie, które przyniósł Chrystus, oraz jego pełnię w przyszłym życiu (BN, komentarz do Łk 1, 1-4; 4, 14-21).

Trwa Rok Święty w Kościele, który papież Franciszek ogłosił bullą Spes non confundit – Nadzieja zawieść nie może. Jesteśmy pielgrzymami, którzy podążają do zbawienia drogą wyznaczoną przez Jezusa Chrystusa, przez którego Ojciec niebieski wylewa na nas zdroje miłosierdzia i łaski. Przyjęte z wiarą Jego ewangeliczne orędzie sprawia, że nadzieja zawieść nie może! Pozostaje nam tylko konsekwentna współpraca z łaską Bożą i budowanie bliskiej i serdecznej relacji z Tym, który dziś  objawia się jako Mesjasz posłany przez Ojca dla mojego i twojego zbawienia.

Marek Stankiewicz