I Niedziela Wielkiego Postu (Łk 4, 1-13)

Słowa, które stanowią tytuł dzisiejszego rozważania to fragment wyjęty z Księgi Joela (2, 13b), który był czytany w Środę Popielcową. Oznajmiają nam one, że wchodzimy w liturgiczny okres Wielkiego Postu, czasu nawrócenia i wytężonej pracy duchowej nad sobą w walce z grzechem i szatanem, czasu, który jest darem miłosiernego Boga danym człowiekowi, aby w tym procesie nawracania się współpracował ściśle z łaską Bożą, która wspomaga grzesznika w oczyszczeniu serca z martwych uczynków i daje siłę do podążania drogą pokornej służby Bogu w posłuszeństwie wiary. I choć Kościół okrywa się w fiolet szat liturgicznych, to nie oznacza to wcale pogrążenia się w smutku. Wręcz przeciwnie! Podążając drogą wielkopostnego nawracania się trzeba w głębi serca radować się i ochoczo podjąć pełnienie uczynków miłosierdzia: jałmużny, postu i modlitwy, bez których życie chrześcijańskie jest karłowate, wegetuje jak krzak na pustyni. Ewangelista Łukasz w pierwszą Niedzielę Wielkiego Postu ukazuje nam Chrystusa kuszonego przez szatana, który posłuszny woli Ojca zwycięża diabła, zapowiadając tym samym Jego końcowe zwycięstwo nad nim, które dokona się przez Jego ofiarę krzyżową.

Na początku swej zbawczej misji Jezus pości (w. 2-3) i jest kuszony przez Szatana.[…] W pierwszej pokusie (w. 3-4) ewangelista opisuje, jak diabeł wystawia na próbę synostwo Boże Jezusa, które Bóg Ojciec właśnie ogłosił (por. 3, 22). W drugiej pokusie (w. 5-8) Szatan oferuje Jezusowi panowanie na tym świecie w zamian za oddanie mu hołdu. W trzeciej pokusie (w. 9-12), umiejscowionej na narożniku świątyni jerozolimskiej, diabeł proponuje, żeby Chrystus uniknął śmierci, skoro jest Synem Bożym […].

W Ewangelii św. Łukasza wielkie znaczenie ma Jerozolima, a konkretnie świątynia – tam kończy się zarówno Ewangelia dzieciństwa, jak i cała Ewangelia. Dlatego też zazwyczaj uważa się, że św. Łukasz zmienił kolejność pokus, aby podkreślić rolę Miasta Świętego. W Jerozolimie dokonuje się nasze zbawienie oraz zwycięstwo Jezusa nad wszelką pokusą (por. w. 13). „Gdyby w trzech opisanych pokusach nie zawierała się materia wszystkich przestępstw, to nie czytalibyśmy w Piśmie Świętym, że diabeł odszedł od Niego, gdy skończył wszystko kuszenie; źródła żądz są bowiem źródłem pokus. Są nimi lubieżność, pogoń za sławą i nienasycona chciwość władzy” (św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna 3, 41, 4 ad 4). Jezus zwycięża diabła, a Ewangelia mówi, że diabeł „odstąpił od Niego do czasu” (w. 13). Odnosi się to bez wątpienia do męki i śmierci Pana. Na początku opisu męki św. Łukasz mówi, że „szatan wstąpił w Judasza” (22, 3), co spowodowało późniejsze wydarzenia. Jednakże również wtedy Jezus zwycięży: przez swoją synowską akceptację zamysłu Ojca uwolni ludzi od tego, kto dzierży władzę nad śmiercią, to jest od diabła ([por. Hbr 2, 14). W odróżnieniu od Mateusza i Marka św. Łukasz nie wspomina o tym, że aniołowie usługiwali Jezusowi po zakończeniu kuszenia. Mówi natomiast o pocieszaniu Go przez anioła w czasie agonii w Getsemani (22, 43). „Mistrz raczył być kuszony we wszystkich, ponieważ my podlegamy pokusom, jak raczył umrzeć, ponieważ umieramy, jak i raczył zmartwychwstać, ponieważ my mamy zmartwychwstać” (św. Augustyn, Objaśnienia psalmów 90, 2, 1).

Fragment ten uczy nas również, że bronią do przezwyciężenia pokus jest modlitwa, post, a także unikanie dialogu z pokusą, przywoływanie słów Boga z Pisma Świętego oraz pokładanie ufności w Panu (BN, komentarz do Łk 4, 1-13).

Raduj się w Panu, a On spełni pragnienia twego serca.

Powierz Panu swoja drogę i zaufaj Mu: On sam będzie działał

I sprawi, że twoja sprawiedliwość zabłyśnie jak światło,

A prawość twoja – jak południe. (Ps 37)

Niech te słowa będą siłą dla duszy na  wielkopostnej drodze pokuty i nawrócenia, przeżywanej w radości i wdzięczności Bogu za wszystko, co dla nas uczynił przez swojego Syna umiłowanego.

Marek Stankiewicz