Znaczenie ksiąg deuterokanonicznych

Odrębność tej grupy ksiąg wiąże się między innymi ze stosunkowo późną datą ich powstania. Jako całość są więc one świadectwem epoki dziejów religii żydowskiej bezpośrednio poprzedzającej czasy Nowego Testamentu. Pod wieloma względami można je traktować jako świadectwo oświetlające tło Nowego Testamentu. Na płaszczyźnie historycznej pokazują one dzieje Żydów już po epoce Biblii hebrajskiej, a zwłaszcza w II w. przed Chr. (powstanie Machabeuszów). Są odbiciem poglądów i duchowości kręgu uczonych w Piśmie, znających już zręby kanonu hebrajskiego, komentujących Prawo (Księga Syracha). Pokazują sposób wyrażania wiary w jedynego Boga w języku greckim, a nawet jak Księga Mądrości, z nawiązaniem do greckiej filozofii. Myśli religijne w nich zawarte nawiązują do Biblii hebrajskiej i częstokroć są świadectwem jej stosowania w praktyce i w życiu duchowym. Zarazem dokumentują one końcowy etap rozwoju Objawienia starotestamentalnego – np. właśnie tu znajdują się najwyraźniejsze w Starym Testamencie świadectwa wiary w przyszłe zmartwychwstanie umarłych (2 Machabejska i Mądrości). Są to więc księgi głębokiej wiary, w wielu miejscach wyrażonej w piękny i inspirujący sposób.

Księgi deuterokanoniczne

Stary Testament: Księga Tobiasza, Księga Judyty, Księga Mądrości, Mądrość Syracha (Eklezjastyk), 1 i 2 Machabejska, Księga Barucha z Listem Jeremiasza. Ponadto pewne części Księgi Estery: 10, 4-16, 24 (Wulgata) i Księgi Daniela: 3, 24-90; 13-14.

Nowy Testament: Czasami kwestionowano również: List do Hebrajczyków, List św. Jakuba Apostoła, 2 i 3 List św. Jana Apostoła, List św. Ludy Apostoła, Apokalipsę.

Apokryfy

Termin „apokryfy” początkowo znaczył „ukryty”, „poufny”. Chodziło tu o księgi dla wtajemniczonych. W rezultacie termin ten nabrał znaczenia pejoratywnego, czegoś nie kanonicznego, nie natchnionego. Apokryf naśladuje księgi biblijne, ale nie ma ich wartości. Ksiąg uznanych za apokryfy, zarówno przez katolików jak i protestantów, jest bardzo dużo. Ważniejsze podajemy niżej. Na określenie tych pism protestanci często używają terminu „pseudoepigrafy”, odróżniając je od tego, co nazywają apokryfami (pisma deuterokanoniczne Starego Testamentu). Pseudoepigraf oznacza utwór napisany pod nazwiskiem innej osoby dla przypisania sobie jej autorytetu albo w celu ukrycia własnego imienia.

Apokryfy Starego Testamentu:

Księga Henocha, Księga Jubileuszów, Testamenty dwunastu patriarchów, 3 i 4 Księga Machabejska,

3 i 4 Księga Ezdrasza, Syryjska Apokalipsa Barucha, Psalmy Salomona, Księga Sybilli, Apokryfy Wniebowzięcie Mojżesza.

Apokryfy Nowego Testamentu:

Ewangelie: Tomasza, Hebrajczyków, Piotra, Protoewangelia Jakuba; Apokalipsy: Piotra, Pawła, Tomasza.

(„Przewodnik po Biblii”, oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1997 r.)