IV Niedziela Adwentu (Łk 1, 26-38)

W tradycji Kościoła modlitwa Anioł Pański odmawiana jest trzy razy dziennie. Przez udział w niej mamy możliwość wejść w tajemnicę Zwiastowania Pańskiego, wydarzenia w historii zbawienia o fundamentalnym znaczeniu. Dziś ta tajemnica naszej wiary jest treścią Ewangelii, którą Kościół głosi wzywając nas do radości i wdzięczności Bogu za dar Słowa, które za sprawą Ducha Świętego i zgodą Maryi, w Jej łonie stało się ciałem.

Tajemnica wcielenia obejmuje różne rzeczy: dziewictwo Maryi, poczęcie bez udziału mężczyzny, oraz fakt, że Dziecię, prawdziwy człowiek jako syn Maryi, jest równocześnie Synem Boga w najściślejszym sensie. […] Przede wszystkim należy rozważyć okoliczności. Poprzedni fragment (1, 5-25) rozgrywał się w majestacie świątyni jerozolimskiej, tam zaś w Nazarecie, w wiosce w Galilei, która nawet nie jest wymieniana w Starym Testamencie. Wcześniej mieliśmy do czynienia z dwojgiem sprawiedliwych małżonków, którzy chcieli, ale nie mogli mieć dzieci, i Bóg zaradził ich potrzebie (1, 13). Teraz mamy przed sobą dziewicę, która nie prosi o dziecko – co więcej, pyta, jak może stać się to, co mówi anioł (w. 34). Dlatego słowa archanioła Gabriela wyrażają szczególne, niezależne i wszechmocne działanie Boga (por. w. 35), które nawiązuje do dzieła stworzenia (por. Rdz 1, 2), kiedy Duch unosił się nad wodami, aby dać im życie. Przypomina też działanie Boga na pustyni, kiedy stworzył On lud Izraela i ukazywał mu swoją obecność w obłoku okrywającym Namiot Spotkania (por. Wj 40, 34-36).

Opis Maryi w tej relacji jest bardzo wymowny. Dla ludzi jest to „Dziewica poślubiona mężowi imieniem Józef, z rodu Dawida” (w. 27). Natomiast dla Boga jest „łaski pełna” (w. 28), jest najbardziej wyjątkowym stworzeniem, które do tej pory przyszło na świat. Ona sama jednak uważa się za „służebnicę Pańską” (w. 38). „Przed wszystkimi wiekami wybrał Bóg i swemu Synowi przeznaczył Matkę, z której wcielony po szczęśliwym wypełnieniu się czasów miał się narodzić. I umiłował Ją Bóg miłością wyższą niż kogokolwiek ze stworzeń w stopniu tak wielkim, iż po prostu w Niej samej znalazł najpełniejsze upodobanie” (bł. Pius IX, Ineffabilis Deus, s. 11-12). Skoro działanie Boga wśród ludzi okazuje się tak zadziwiające, że chce On uzależnić zbawienie od naszej wolnej odpowiedzi, rozumiemy, dlaczego w tym celu wybrał tak niezwykłą osobę. Rozważając tę scenę, każdy mógłby powtórzyć modlitwę św. Bernarda: „Słyszałaś [Dziewico], że poczniesz i porodzisz Syna; słyszałaś, że nie z człowieka, ale z Ducha Świętego. Czeka anioł na odpowiedź […]. Czekamy i my, o Pani, na słowo zmiłowania, albowiem straszliwie przygniata nas wyrok potępienia. Oto ofiarowuje Ci się zapłata naszego zbawienia; jeżeli przyjmiesz, natychmiast będziemy uwolnieni, […] ponieważ na ustach Twoich zawisło pocieszenie nieszczęśliwych, odkupienie niewolników, wyzwolenie skazańców, wreszcie zbawienie wszystkich synów Adamowych, całego rodzaju Twego […]. Otwórz, Święta Dziewico, serce dla wiary, usta dla wyznawania, wnętrzności dla Stworzyciela” (Pochwały Dziewicy Matki. Homilia 4, 8).

Fragment ten zawiera również objawienie dotyczące Jezusa. W pierwszych słowach (w. 31-33) anioł stwierdza, że w Dziecięciu wypełnią się obietnice. Używa się tu bardzo starych zwrotów: „tron Jego praojca Dawida” (w. 32; por. Iz 9, 6), „będzie panował nad domem Jakuba” (w. 33; por. Lb 24, 17), „Jego panowaniu nie będzie końca” (w. 33; por. 2 Sm 7, 16; Dn 7, 14; Mi 4, 7). Są to wyrażenia zanurzone w świecie idei i słownictwa ST, powiązane z Bożą obietnicą dla Izraela-Jakuba, z zapowiedziami dotyczącymi Mesjasza będącego potomkiem Dawida oraz z proroctwami o panowaniu Boga. Dla osoby wychowanej w religii i pobożności Izraela były one jednoznaczne. Jednakże opis Dzieciątka jako Świętego i Syna Bożego (w. 35) przekracza ramy ludzkiej wyobraźni. Konsekwencje zgody Maryi (w. 38) muszą być postrzegane w perspektywie całej historii ludzkości. (BN, komentarz do Łk 1, 26-38).

Dzięki fiat, które Maryja wypowiedziała, stała się Ona Matką żyjących, w przeciwieństwie do Ewy, która przez swój grzech sprowadziła na całą ludzkość śmierć. Zbawienie każdego człowieka polega na tym, aby stawać się w życiu jak Maryja. Odpowiedzieć „tak” na miłość Boga i przyjąć z wiarą Jego słowo, które jest życiem. Mamy tak jak Maryja rodzić Syna w świecie. Rozważając ten tekst Ewangelii trzeba sobie uświadomić, że anioł Pański czeka także na moją odpowiedź. Co mu odpowiem?

Marek Stankiewicz