Uroczystość Objawienia Pańskiego (Mt 2, 1-12)

W okresie Bożego Narodzenia kolejną tajemnicą jaką rozważamy na pielgrzymim szlaku wiary, jest objawienie się Boga Wcielonego poganom. Tak jak wcześniej pasterze z okolic Betlejem otrzymali łaskę adorowania Dzieciątka i głoszenia prawdy o Nim, tak teraz tajemnicza gwiazda wiedzie Mędrców ze Wschodu do stóp Pana, aby przez wiarę wprowadzić ich do domu Boga.

„Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem…” (w. 1). Ten opis przede wszystkim pozwala na ustalenie kontekstu historycznego: Jezus urodził się za czasów Heroda Wielkiego. […] W czasie swojego panowania prowadził szeroką działalność publiczną i odbudował z rozmachem świątynię Jerozolimską. Był znany z okrucieństwa: zabił większość swoich żon, wielu synów i znaczna liczbę wpływowych osobistości. O tożsamości mędrców Ewangelia mówi bardzo niewiele. Późniejsze tradycje podały szczegóły na temat ich pochodzenia i liczby. Najbardziej znana pochodzi z ormiańskiej ewangelii apokryficznej, która mówi, że mędrcy ci to trzej królowie, bracia pochodzący z Persji, o imionach Melchior, Kacper i Baltazar.

W pytaniu: „Gdzie jest nowo narodzony Król żydowski?” (w. 2) Mateusz ukazuje kontrast między Herodem a Jezusem, których sposoby panowania całkowicie się różnią. Herod panuje w sposób okrutny i nieludzki (w. 16-18), a Jezus – w sposób pełen łagodności (21, 5). Tekst Ewangelii, wskazując na proroctwo Micheasza (w. 6) i jego wypełnienie w Dzieciątku, dowodzi, że prawdziwym królem jest Jezus.

„Ujrzeliśmy bowiem Jego gwiazdę…” (w. 2). Próby utożsamienia gwiazdy z kometą bądź układem ciał niebieskich nie dały zadowalających rezultatów. Zgodnie z poglądami rozpowszechnionymi w tamtej epoce narodziny ważnych postaci były związane z pewnymi ruchami ciał niebieskich. Bóg mógł się posłużyć tymi pojęciami, aby zaprowadzić mędrców do Jezusa. W tej perspektywie sens tego fragmentu jest jasny: mędrcy rozpoczynają swoją wędrówkę od objawienia się Boga w przyrodzie (gwieździe), muszą jednak przejść przez objawienie zawarte w pismach Izraela (w. 5), aby spotkać prawdziwego Boga. „Chrystus Bóg rodzi się na tym świecie i staje się człowiekiem, przyjmując ludzkie ciało, a wraz z nim rozumną duszę – On, który wszystko powołał z nicości do istnienia. W tym czasie ukazuje się gwiazda, a jej blask wiedzie mędrców ze wschodu aż do miejsca, gdzie spoczywa Słowo, które stało się ciałem. Albowiem Słowo zawarte w Prawie i Prorokach przewyższa swoją tajemnicą poznanie ludzkie i tylko Ono doprowadza nieznających Boga do pełnego światła poznania. Tak więc pobożne rozważanie Prawa i Proroków jest jak gwiazda prowadząca do rozpoznania Słowa Wcielonego tych, którzy mocą łaski i według postanowienia Bożego zostali powołani i wezwani” (św. Maksym Wyznawca, Centuria 1, 9). Dary wymienione w w. 11 przypominają obietnicę Boga dla Izraela (Iz 60, 1-6), mówiącą, że stanie się on środkiem i celem królów ziemi. Przepowiednie szczęśliwości zawarte w tekście Izajasza są również przywołane przez zaznaczenie w w. 10, że mędrcy „bardzo się uradowali”. Ofiarowane przez nich dary były bardzo cenione na Wschodzie i również miały swoje znaczenie. Święty Hillary z Poitiers (komentarz do Ewangelii św. Mateusza 1, 5) dostrzega w nich wyznanie istoty Jezusa: otrzymuje On złoto jako król, kadzidło jako Bóg, a mirrę jako człowiek (BN, komentarz do Mt 2, 1-12).

Mędrcy, otrzymawszy we śnie nakaz, inną drogą udali się do swojej ojczyzny. I droga jest inna, i Mędrcy są inni odkąd weszli na drogę wiary. Niosą teraz w swoich sercach skarb bezcenny – Słowo Boga stając się prawdziwym światłem pośród ciemności. W świetle Objawienia Pańskiego przyjrzę się sobie. Czy jestem na właściwym kursie? Czy idę drogą światła? Co niosę w swoim sercu?

Marek Stankiewicz