Główne tematy listów

Trudno tu streszczać wszystkie tematy tak zróżnicowanego zbioru listów. Niektóre szczegółowo omawiają ważne doktryny, inne ograniczają się tylko do ich sformułowania, jeszcze inne nawiązują do nich tylko pośrednio. Pomimo jednak tego zróżnicowania daje się zauważyć pewna podstawowa jedność – bezpośrednia albo pośrednia – w ich nauce.

Bóg

Listy uczą, że Bóg jest święty i że wymaga świętości. Jest On wzorem do naśladowania. Ponadto jest On najwyższym Panem i rządzi całym światem, ale przede wszystkim Bóg jest Ojcem, jak nauczał Jezus. Stąd wypływa głęboko osobowe rozumienie Boga, które podzielają wszyscy autorzy listów. Bóg jest stwórcą i autorem  nowego stworzenia. Paweł opisuje pojednanie świata z Bogiem poprzez Jego Syna.

Chrystus

Pierwsi chrześcijanie wyrażali swoją postawę wobec Jezusa w różny sposób. Znajduje to wyraz w listach i świadczy o tym, że nie można redukować wiary w Chrystusa do pojedynczej formuły. Używane są różne tytuły: „Jezus Chrystus” ukazuje Jezusa jako spełnienie żydowskiej obietnicy o Mesjaszu (Chrystusie). Często spotykany jest także tytuł „Pan Jezus Chrystus”, wyrażający jednocześnie wiarę chrześcijan we wszechwładzę Jezusa.

Najbardziej charakterystycznymi fragmentami listów Pawła są te, które wywyższają osobę Chrystusa. On istniał przed stworzeniem świata. Wyrzekł się swoich bogactw, aby stać się ubogim ze względu na nas (2 Kor 8, 9). Uniżył samego siebie stając się człowiekiem, chociaż jest równy Bogu (Flp 2, 5-11). Był doskonałym „obrazem” Boga (Kol 1, 15).

Inne listy przedstawiają podobny portret Chrystusa. List do Hebrajczyków ukazuje Go jako w pełni Boga (rozdz. 1) i jednocześnie jako w pełni człowieka (rozdz. 2), który może reprezentować swój lud jako jego arcykapłan przed Bogiem Ojcem. Listy Piotra i Jana nie wykazują istotnych różnic. Bóg Ojciec przez Chrystusa przynosi ludziom zbawienie. Chrystus jest najwyższym wyrazem miłości Boga.

Człowiek i jego zbawienie

Świat jest zepsuty i zły. Jedyną odpowiedzią na tę sytuację jest zupełnie nowy początek, nowa era ustanowiona przez Chrystusa. Nowe stworzenie, zbawienie, życie wieczne – oto główny temat listów, w których znajduje się rozwinięcie albo po prostu odbicie i wyraz. Życie w Chrystusie wymaga nowej moralności, innej niż pogańska i zgodnej z Bożym prawem miłości, i tę nową moralność trzeba realizować nie tylko w życiu Kościoła, ale także w świecie.

(„Przewodnik po Biblii”, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1997 r.)