Listy więzienne

Tradycja głosi, że Paweł napisał dużą część listów w Rzymie. Niektórzy egzegeci twierdzą jednak, że „listy więzienne” zostały napisane w Cezarei. Coraz więcej badaczy jest zdania, że List do Filipian (i być może inne listy) powstał w Efezie. Jeżeli zaś w Rzymie, to byłoby to zgodne z tym, co czytamy w Dziejach Apostolskich: Paweł cieszył się dużą swobodą podczas pobytu w więzieniu w Rzymie. Ponadto zgadzałoby się to także z aluzjami w tych listach do częstych kontaktów między nim a jego współpracownikami.

Listy do Efezjan i Kolosan są podobne w treści. Wydaje się, że ten pierwszy zajmuje się w ogólnych zarysach sytuacją rozważaną bardziej szczegółowo w drugim. Kościołem w dolinie Likosu, na wschód od Efezu, zagrażała herezja i Paweł pisze list do Kolosan chcąc umocnić chrześcijan i przedstawić im osobę i dzieło Chrystusa, aby mogli przeciwstawić się błędom. W Liście do Efezjan pojawiają się podobne tematy, nawet podobne słowa, ale bardziej bezpośrednio odnoszą się do doktryny Kościoła. Pomimo tytułu list ten mógłby  być równie dobrze pismem okólnym skierowanym do wielu Kościołów azjatyckich.

List do Filemona należy do tego samego okresu. Paweł pisze w sposób taktowny, prosząc o wyrozumiałość wobec zbiegłego niewolnika; wymienia też wielu swoich współpracowników, o których wspomniał już w Liście do Kolosan.

W Liście do Filipian Paweł wyraża wdzięczność chrześcijanom z Filippi za nadesłane dary i przede wszystkim przygotowuje teren do ponownych odwiedzin w tym mieście i do rychłej wizyty Tymoteusza.

Znamienną cechą „listów więziennych” jest głębia myśli chrześcijańskiej, będąca być może, owocem refleksji Pawła w okresie, kiedy był pozbawiony wolności.

(„Przewodnik po Biblii”, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1997 r.)