Księga Judyty

Księga wzięła swoją nazwę od imienia głównej bohaterki, którą Bóg się posłużył, aby uratować miasto Betulę i całą ludność Judei od zniszczenia przez potężnego przeciwnika. Wydarzenia z Księgi Judyty są tylko pretekstem do przedstawienia myśli ogólniejszych. Już samo imię bohaterki, które znaczy „Żydówka”, wskazuje na cel autora. Uosabia ona naród żydowski, lud wybrany przez Boga, trwający w wierze w Jahwe, przestrzegający Prawa, wolny od jakiegokolwiek skażenia bałwochwalstwem. Przeciwko temu narodowi występują wrogowie mocarstwa, które reprezentuje olbrzymia armia asyryjska, wysłana przez króla, który chce, aby uznano go za boga, i dowodzona przez generała, który narzuca jego kult. Ale Bóg jest Bogiem, który może odnosić zwycięstwa za pośrednictwem najsłabszych, nawet kobiety, ponieważ wobec Niego każdy człowiek jest niczym. I razem z Bogiem odnosi zwycięstwo ten, kto w Nim widzi swoje oparcie i Jemu ufa. Opowiadanie to ma charakter pouczający, dydaktyczny. Księgi tej nie można uważać za historyczną w dzisiejszym sensie tego słowa; jest to, zgodnie z powszechną opinią, opowiadanie fikcyjne, ułożone z elementów należących do różnych okresów historycznych. Celem autora jest pogłębienie wiary u czytelników, umocnienie w nich przekonania o wartości ufnej modlitwy do Boga. Księga rozpoczyna się od opisu niebywałej potęgi nieprzyjacielskiej armii pozostającej w służbie zaborczych planów Nabuchodonozora, króla Asyrii (nieścisłość historyczna: Nabuchodonozor był królem Babilonii), który zadanie podboju krajów leżących na zachód od swojego państwa powierzył Holofernesowi. Spośród przerażonych potęgą asyryjskiego wodza narodów tylko Żydzi przygotowali się do obrony (1, 1-3, 10). Holofernes, napotkawszy opór Izraelitów, zaczął oblegać Betulię blokując drogę do Jerozolimy (nazwa Betulia jest fikcyjna). W krótkim czasie położenie mieszkańców stało się rozpaczliwe. Kiedy starsi miasta na żądanie ludu zamierzają poddać się, na scenę wstępuje Judyta (4, 1-8, 35).

Judyta, nieposzlakowana córka Izraela, wdowa poświęcająca się postom i modlitwie, zarzuca naczelnikowi miasta brak wiary w Boga i chęć narzucenia Mu swojej woli przez określenie, kiedy ma interweniować na korzyść swojego ludu. Judyta, nie wyjawiając swojego planu, opuszcza miasto. Pojawia się przed Holofernesem w pięknym stroju i zwodzi go, a w nocy, po uczcie, kiedy pijany wódz śpi, jego własnym mieczem ucina mu głowę. Następnie wraca do miasta i pokazuje zdumionym mieszkańcom Betulii głowę Holofernesa; „oto Bóg uratował ich rękami kobiety”. Wojsko, pozbawione dowódcy, rzuca się do bezładnej ucieczki, a Żydzi ścigają ich i odnoszą zwycięstwo (9, 1-16, 13).

Księga kończy się wspaniałym hymnem Judyty i uczczeniem zwycięstwa w świątyni jerozolimskiej (16, 18-25). Nie wiemy kto napisał księgę. Powstała zapewne w czasach machabejskich w II w. przed Chr., w okresie poważnego zagrożenia narodu żydowskiego. Inspiracją dla autora były walki z najazdami Greków z Syrii. Księga Judyty świadczy o tym, że Bóg ratuje swój lud z każdego niebezpieczeństwa i z rąk każdego wroga, ale lud musi wystrzegać się grzechu, musi pokładać ufność w Bogu i zwracać się do Niego w modlitwie. Księga wychwala również wielkość Boga, nie dopuszczającego do bezkarnego uzurpowania sobie Bożej władzy i potęgi. Językiem oryginalnym księgi był język semicki, aramejski lub hebrajski, ale my dysponujemy dzisiaj tylko wersja grecką.

(„Przewodnik po Biblii”, Oficyna Wydawnicza „Vocatio”, Warszawa 1997 r.)