To rzymskokatolicka świątynia wniesiona w stylu neoklasycystycznym według projektu Adama Ballenstaedta z Poznania. Wzorowana jest na rzymskim Panteonie.

Budowę kościoła podjęto w 1923 r., bowiem wtedy władze Bydgoszczy ofiarowały Zgromadzeniu Księży Misjonarzy św. Wincentego a’Paulu działkę pod budowę świątyni i szkoły z internatem dla 200 uczniów. Nowa, monumentalna budowla miała być pomnikiem wdzięczności Opatrzności Bożej za powrót Pomorza do Polski i upamiętnić 300-lecie powstania zgromadzenia Wincentów. Choć stylistycznie miała nawiązywać do form neoklasycystycznych, to w detalu architektonicznym wykończono ją w stylu neobarokowym.

1 maja 1924 erygowana została parafia pw. św. Wincentego a’Paulo, w której prace duszpasterską rozpoczęli misjonarze. Do końca 1938 r. kościół został ukończony w stanie surowym.

We wrześniu 1939 r. został zajęty przez wojska niemieckie, a dom misjonarski przeznaczony na koszary policji. Kościół został sprofanowany, rozkradziono elementy wyposażenia. Przed wycofaniem się z Bydgoszczy, wojska niemieckie w styczniu 1945 r. podpaliły kościół. Straty były ogromne.

Jeszcze w marcu 1945 r. do Bydgoszczy przybyli pierwsi misjonarze z Krakowa. Kościół został odgruzowany i otwarty dla kultu. Pod koniec maja 1945 r. rozpoczęto sprawować regularne nabożeństwa. Jednocześnie kontynuowano proces odbudowy. W 1949 r. poświęcono kaplicę MB Częstochowskiej, a w latach 50. otynkowano wewnętrzne ściany kościoła, w 1966 r. opracowano projekt kopuły zewnętrznej. Od 1967 r. pracami nad odbudową kościoła kierował prof. Wiktor Zinn. Według jego projektu zamontowano we wnętrzu pilastry o korynckich kapitelach, zbudowano chór muzyczny, zainstalowano mozaikowe lustra odblaskowe. Prof. Zinn zaprojektował także mozaiki na sklepieniach, wystrój prezbiterium oraz rozety w kasetonach kopuły i witraże.

W kolejnych latach prowadzono dalsze prace budowlane: ułożono w całym kościele marmurową posadzkę, otynkowano zewnętrzne ściany stosując pierwotnie projektowany detal sztukatorski. W październiku 1997 r. papież Jan Paweł II podniósł kościół do godności Bazyliki Mniejszej.

Na uwagę w zakresie wyposażenie kościoła zasługuje:

- ołtarz główny /zaprojektowany w całości przez prof. Zina, składa się z monumentalnej grupy Ukrzyżowania i mozaiki; ogromny krucyfiks, stojąca pod nim grupa Wincentego a’Paulo z ubogimi, przedstawione są na tle mozaiki, która w abstrakcyjno-symbolicznym związku łączy się treściowo z Grupą Ukrzyżowania; dopełnieniem są dwie mozaiki na ścianach prezbiterium przedstawiające związane z Wincentym a’Paulo dzieła miłosierdzia chrześcijańskiego/;

- ołtarze boczne /wokół rotundy kościoła, podobnie jak w rzymskim Panteonie, umieszczono osiem edykuł – kapliczek; każda stanowi osobny, boczny ołtarz flankowany dwiema korynckimi kolumnami; w niszach umieszczone są posągi świętych;

- kopuła /najbardziej monumentalny element wnętrza; zgodnie projektem Wiktora Zina zamontowano w kasetonach kopuły rozety, stylizowane kwiaty polskie; w 108 kasetonach znalazły się 32 różne motywy rozet; na żebrach kopuły umieszczono stylizowane „gwoździe” rytmizujące wnętrze czaszy;

- chór muzyczny i mozaika „Stworzenia Świata” /umieszczone nad wejściem w arkadzie zachodnie kościoła; żelbetowa płyta nośna umieszczona na wysokości 8 m nad posadzką kościoła; do niej zamocowano podwieszaną mozaikę „Stworzenie Świata”, będącą najbogatszym pod względem formalnym i treściowym elementem wyposażenie świątyni; kompozycja jest abstrakcyjnym przedstawieniem biblijnego opisu stworzenia świata z Księgi Rodzaju;

- „Drzwi Błogosławieństw” /składające się z 16 płaskorzeźb, umieszczone w zachodnim wejściu do kościoła; ich autorem jest bydgoski rzeźbiarz Michał Kubiak; awers drzwi przedstawia osiem błogosławieństw Chrystusa z Ewangelii Mateusza (5, 3-11); na rewersie umieszczone są m.in.: herb Bydgoszczy, monogram Wincentego a’Paulo i herb Zgromadzenia.